Poezja i fakty –

Mity, podania i legendy

Niezliczone drogi krzyżowe ogłoszają miłosierdzie Weroniki, która, na drodze Jezusa na Golgotę podała Jemu chustę, by mógł otrzeć twarz z krwi i potu, zaś rysy Jego twarzy zostały odciśnięte na chuście. W rzeczywistości chodzi tu o legendę, która pojawiła się dopiero w XII wieku. Nazwa Veronika składa się z łacińskiego wyrazu vera („prawda“) i greckiego eikon („obraz“) – czyli oznacza „prawdziwy obraz “. Alegoria, symbol, prawdopodobnie dotyczący wspomnianej w Ewangeliach kobiety (Bereniki), która została uzdrowiona z krwawień po dotknięciu szaty Jezusa.

Wiedza o istnieniu wizerunku Jezusa Chrystusa na chuście była jednak zadomowiona w zbiorowej świadomości już dużo wcześniej:

Wedle kilku legend Król Abgar V z Edessy (4 rok przed Chr. – 7 rok po Chr. oraz lata 13-50 po Chr.) otrzymał portret Chrystusa przez posłańca – prawdopodobnie Judy Tadeusza, apostoła i kuzyna Jezusa. Prosił on o obraz, by zostać uleczonym z pewnej choroby. W jednym opisie chodzi o obraz stworzony przez malarza około roku 400, w innym (z okresu pomiędzy 609 i 726) stwierdza się, że portret powstał podczas suszenia poczwórnie złożonej chusty (tetrádiplon), po tym, jak malarz nie był w stanie namalować Jezusa. Cztery fałdy zauważyć można również na Sudarium z Manoppello.

Legendy o królu Abgarze wskazują na pewną paralelę z wczesną wersją legendy Weroniki, według której poprosiła ona Jezusa o Jego odbicie, by uzdrowić Cesarza Tyberiusza (42 rok przed Chr. – 37 rok po Chr.).

Motyw powstania obrazu poprzez otarcie twarzy znajdujemy również w legendzie powstałej pomiędzy 284 a 305 r. w Kamulii niedaleko Edessy w czasach prześladowań chrześcijan oraz w relacji z Memphis z VI wieku.

W pewnej legendzie, która powstała prawdopodobnie pomiędzy rokiem 560 a 574, jakaś poganka znalazła w źródle obraz Pana namalowany na płótnie lnianym. Gdy podniosła chustę z wody, nie była ona wilgotna, co jest typowe dla wykonanego z bisioru Sudarium z Manoppello. Ukryła go potem w swym płaszczu, na którym obraz również się odbił. Najwyraźniej oznacza to, że w owych czasach wiedziano już , że istnieje kilka chust z wizerunkami Jezusa Chrystusa.

Jeruzalem, Via Dolorosa, VI.
Król Abar V., gobelin holenderski, XV w.
Chusta mistrza z Flémalle, ok. roku 1430
Epitafium z późnego średniowiecza, Sankt Emmeram, Regensburg