Poezja i fakty –

Malowidła, freski i ikony

Przez całą historię malarstwa przewija się motyw kępki włosów na czole Jezusa Chrystusa, który wywodzi się z Sudarium Chrystusa z Manoppello. Nieostre kontury z Całunu Turyńskiego nie byłyby w stanie przekazać aż takich szczegółów.

Pomimo zakazu tworzenia wizerunków w Starym Testamencie oraz bizantyjskich sporów o malowanie obrazów, w świecie chrześcijańskim przeważyła ostatecznie potrzeba stworzenia wizerunku Chrystusa. Andreas Resch w roku 2005 w swojej książce „Oblicze Chrystusa“ ukazał jako ukryte obrazy Chrystusa takie dzieła jak „Dobry pasterz“ (katakumby Pryscylli). Zastosował on zasadę suprapozycji, rozpracowaną przez siostrę Blandinę w celu udowodnienia zgodności poszczególnych całunów, na podstawie wczesnochrześcijańskich malowideł w katakumbach Rzymu oraz na ikonach.

Aż do XVII w. rozmaite dzieła sztuki wykazywały uderzające podobieństwo do pewnych cech Sudarium, jak na przykład Vera Icon na chuście wchłaniającej pot mistrza z Flémaille (prawdopodobnie 1375-1444). W przypadku tego rodzaju replik, które ściśle odnosiły się do oryginalu, odtwarzane były twarz i włosy głowy (z chustą i bez chusty).

Sudarium jako wzorcowa ikona, z geometrycznego punktu widzenia, służyła zarówno na Wschodzie (w Bizancjum), jak też na Zachodzie, rozwojowi Boskiego Ideału Piękna. Odnosi się to zarówno nie tylko do kopii i wzorów ikon, lecz także do dzieł sztuki interpretowanych w osobisty sposób. Na wiele przedstawień miała wpływ epoka ich powstania. Przestrzegano odpowiednich zasad, takich jak np. zasada malowania portretów. Niekiedy stosowano stary styl malowania, aby wizerunek sprawiał bardziej autentyczne wrażenie. Również wyraz twarzy odwzierciedlał rolę Jezusa Chrystysu, którą mu przypisywano.

Często replika Sudarium łączona jest z obrazowym opowiadaniem. Pochodzenie relikwii jest wyjaśniane na różny sposób, na przykład poprzez wprowadzenie figur wyznawców. Jeżeli „Veronika“ prezentuje obraz z chusty, który ma być czczony, to na nim w całość łączona jest relikwia z legendą. Jeżeli Aniołowie trzymają obraz Chrystusa, podkreślane jest jego niebiańskie pochodzenie. Również fakt, że układ fałdów na obliczu Jezusa Chrystusa nie jest kontynuowany, czyli jakby unosił się nad tkaniną, wskazuje na nadnaturalne pochodzenie.